12e – 16e eeuw

De kerk hoorde toe aan het Johannieter klooster te Oosterwijtwerd.

Het klooster te Oosterwijtwerd is vermoedelijk ontstaan als een voorwerk van de commanderij Dünebroek in Reiderland. De eerste keer dat er sprake is van dit klooster is op een oorkonde uit 1466 waarop het conventszegel en de naam van de toenmalige commandeur voorkomt: Johan Ulkens van Hede.

Een Johannieter ordepriester werd door de bisschop als pastoor van de parochiekerk benoemd.

Het klooster – en dus de kerk – ging op 23 augustus 1476 over aan het klooster te Oosterwierum, gelegen op de wierde Heveskesklooster. Dit gebeurde vanwege de grote schulden die het klooster te Oosterwijtwerd had. Wanneer een klooster een parochiekerk bezat, kreeg het daar bepaalde inkomsten uit, waar tegenover dan weer uitgaven voor onderhoud en bediening stonden. De commandeurs moesten alle bezittingen goed beheren, de kloosterlingen voeden, liefdadigheid bewijzen, oevers en dijken herstellen, huizen herstellen, belastingen betalen en jaarlijks een geldsom aan de balijer afdragen. Wanneer een ordehuis niet in staat was zijn financiële verplichtingen nog na te komen dan kon ze geïncorporeerd worden bij een andere commanderij. Door de incorporatie bij Oosterwierum werd het klooster, genaamd “huis te Oosterwijtwerd” -niet te verwarren met het steenhuis van de Ripperda’s – met al zijn bezittingen weer tot een voorwerk gedegradeerd.

In 1516 was de Johannieter Geert van den Dam de priester die dienst deed in de Mariakerk, in opdracht van de commandeur Clawes van Oosterwiereum.

Uit een visitatieverslag van 1540 blijkt dat de kloosterlingen uit deze kerk geen inkomen hadden maar wel verplicht waren uit eigen middelen het kerkgebouw en alles wat daar bij hoorde in stand te houden.
Jaarlijks werd bovendien voor het “bezit” van de Maria kerk aan de balijer van Steinfurt te Westfalen 2 gulden betaald.

In 1594 werd in Groningen de katholieke eredienst verboden en op 1 juli 1609 werden alle bezittingen van het klooster tot provinciaal bezit verklaard door de Provinciale staten. Zo werd deze kerk eigendom van de Hervormde (Staats) Kerk, tot ze in de 20e eeuw overgedragen werd aan de Stichting Oude Groninger Kerken..